De Bouwadvocaat Voorkomt juridische problemen of lost ze op

Waarom de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen tot méér bouwgeschillen gaat leiden - en hoe je ze kunt voorkomen

‘Nee, het is geen plascontract. In die kritiek herkennen we ons niet. Natúúrlijk mag uw moeder naar de WC als het nodig is. De toiletgang is natuurlijk wel onderdeel van het zorgplan. Daarin hebben we afgesproken dat ze om elf uur, om twee uur en om zes uur naar de WC mag’.

De bedoeling van de bezuinigingen op de verpleegzorg was goed. De zorg moest financieel gezond worden zonder dat ouderen die zorg nodig hebben erop achteruit gaan. Het resultaat valt tegen.

Ouderen krijgen vaak niet meer de zorg die ze nodig hebben.

Met de Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) neemt de overheid dat risico ook. Ze wil de bouwkwaliteit verbeteren, maar ze vergroot het risico op geschillen.

Wat is bouwkwaliteit?

Met bouwkwaliteit bedoelt de wetgever dat het gebouw voldoet aan je verwachting. Het gebouw moet bij de oplevering minimaal voldoen aan het Bouwbesluit. Je mag óók verwachten dat het gebouw is gebouwd conform de contractuele afspraken, en dat het goed en deugdelijk is.

Goed en deugdelijk betekent dat het werk voldoet aan ongeschreven, minimale kwaliteitseisen: het moet bruikbaar en functioneel zijn, zoals een boekenkast waar de boeken niet uitvallen. Het moet esthetisch verantwoord zijn, bijvoorbeeld: metselwerk zonder te veel kleurverschil. Als het gaat om geluid mag je verwachten dat een dimmer niet te hard bromt.

Logisch. En toch een bron van geschillen, want het zijn subjectieve kwaliteitsnormen.

Bouwkwaliteit betekent óók dat je als opdrachtgever mag verwachten dat een bouwfout wordt hersteld of dat je schade wordt vergoed.

Krijg ik nu dan géén bouwkwaliteit?

Volgens de wetgever te weinig.

Voordat Bouw- en Woningtoezicht (BWT) een omgevingsvergunning verstrekt toetst zij of het bouwplan voldoet aan het Bouwbesluit. Daarná vaak niet meer. Ook omdat het bouwplan na de vergunning vaak verandert. Het lukt BWT niet om toezicht te houden op het héle bouwproces.

Aannemers lukt dat ook niet goed, omdat het bouwproces is versnipperd is. Niemand ziet toe op de integrale bouwkwaliteit.

Om dat probleem op te lossen introduceert de Wet Kwaliteitsborging een systeem waarbij private partijen in de bouw er zelf voor zorgen dat het gebouw bij de oplevering minimaal voldoet aan de bouwtechnische eisen van het Bouwbesluit. BWT doet een stapje terug.

Volgens de wetgever is de aannemer als expert de aangewezen persoon om de uiteindelijk te realiseren bouwkwaliteit te bepalen.

Maar de wetgever overschat de rol van de aannemer

De aannemer is immers niet de énige partij die de bouwkwaliteit bepaalt.

Niemand bouwt alleen.

Bij het bouwproces zijn de opdrachtgever zelf, de onderaannemer, de architect, de constructeur en adviseurs betrokken. De overheid is ook betrokken, als vergunningverlener en toezichthouder. De Wkb maakt de bouwketen dus juist langer door omdat ze er de toelatingsorganisatie, de instrumentaanbieder en de kwaliteitsborger aan toevoegt.

Daarmee bepalen álle partijen het eindresultaat en de bouwkwaliteit. Maar niemand draagt de centrale verantwoordelijkheid.

Tussen al deze partijen ontstaan verschillende juridische relaties

Bouwfouten zijn meestal het gevolg van een samenloop van fouten, veroorzaakt door de versnippering van het bouwproces, onduidelijkheid over de risicoverdeling en gebrekkige communicatie.

De ene partij is voor zijn werk afhankelijk van de andere partij. Gaat er iets fout in de bouwketen, dan ontstaat er ook een keten van aansprakelijkheid. Meestal is een partij alleen verantwoordelijk voor zijn eigen fout.

Daarom wijzen partijen bij bouwfouten vaak naar elkaar. Juridisch is dat vaak terecht. Maar als opdrachtgever koop je er niks voor.

De Wkb verandert de wettelijke regeling van aansprakelijkheid voor verborgen gebreken na de oplevering voor de aannemer. De aannemer wordt aansprakelijk voor verborgen gebreken die bij de oplevering niet zichtbaar waren. Deze verscherpte aansprakelijkheid is volgens de wetgever voor de aannemer een prikkel om meer bouwkwaliteit te leveren.

De Wkb heeft géén vergelijkbare regeling voor bouwfouten van andere partijen bij het bouwproces. Daarvoor gelden de gewone aansprakelijkheidsregels.

Maar van deze regels mag je afwijken

Je mag afspreken dat je niet, of minder, aansprakelijk bent. Of dat je de schade niet hoeft te vergoeden. Dat gebeurt standaard in exoneratieclausules, die zijn opgenomen in de overeenkomst of in de toepasselijke bouwvoorwaarden. In het geval van particuliere opdrachtgevers kan de aannemer zijn aansprakelijkheid voor verborgen gebreken na oplevering niet langer beperken of uitsluiten.

De andere partijen bij bouwproces kunnen hun aansprakelijkheid voor bouwfouten nog wel beperken of uitsluiten. Dan sta je als opdrachtgever alsnog met lege handen.

Maar dat is toch juist niet de bedoeling van de Wkb?

Eens. Maar de Wkb is opgesteld met een beperkt beeld van het bouwproces. De hoop is dat het toetsingssysteem van de Wkb bouwfouten voorkomt. De Wkb geeft echter géén oplossing voor gemaakte bouwfouten, waarvoor partijen in de bouwketen - al dan niet terecht - geen verantwoordelijkheid nemen.

De oplossing is: maak goede bouwcontracten

Zorg zelf voor bouwkwaliteit.

Dat begint al bij de voorbereiding van het bouwproject.

Bedenk wat bouwkwaliteit voor jou betekent, wat je erover wil afspreken en met wie. Doe dat niet alleen met de aannemer, maar ook met de andere partijen in het bouwproces.

Let erop dat de verschillende bouwcontracten zoveel mogelijk op elkaar aansluiten, en dat ze elkaar niet tegenspreken. Ga zo min mogelijk akkoord met exoneraties die ten koste kunnen gaan van de bouwkwaliteit. Vraag juist om garanties op bouwkwaliteit.

Het boek voor aannemers en andere partijen in de bouw: Aanneming van werk volgens de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb)

U las een artikel van Ottilie Laan

Als advocaat bouw- en vastgoedrecht ondersteun ik professionele opdrachtgevers met het maken van duidelijke afspraken en heldere communicatie tussen partijen in bouwprojecten.

Meer informatie:
Specialisaties en dienstverlening
Vrijblijvend contact opnemen

Ottilie Laan - De Bouwadvocaat

Nieuwe artikelen direct per e-mail ontvangen?

Meldt u dan hieronder aan voor mijn nieuwsbrief.

U kunt zich altijd eenvoudig met één klik afmelden.

Over de auteur

Ottilie Laan

Ottilie Laan is bouw- en vastgoedadvocaat bij Bavelaar advocaten in Amsterdam. Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel?
Bel Ottilie op 020 - 320 12 34.

1 reactie

De Bouwadvocaat Voorkomt juridische problemen of lost ze op
Auteursrecht De Bouwadvocaat.
Het auteursrecht op de teksten op De Bouwadvocaat berust bij mr. O. Laan en wordt evenals de persoonlijkheidsrechten actief gehandhaafd.
Bij schending zal naast een verbod en rectificatie aanspraak worden gemaakt op schadevergoeding.
Neem contact op bij interesse in gebruik van teksten.